หมึกสาย
"หนวด” ทีเด็ด
การผสมพันธุ์ของพวกหมึกสายดูออกจะโหดร้ายทารุณอยู่ไม่น้อย ผู้สังเกต-การณ์บางคนรายงานว่าตัวเมียมักจะเล่นงานตัวผู้จนบาดเจ็บเจียนตาย และตัวผู้มักจะหนีไปตายซุกตายซ่อนในหลืบในถ้ําที่มืด
ตอนนี้เรารู้แล้วว่าเรื่องนี้ไม่จริงไปเสียทั้งหมดทีเดียวแต่สิ่งที่เกิดขึ้นจริง ๆ นั้นก็แปลกประหลาดพอดู
แม้ว่าหมึกสายผู้ทรงพลังจะมีเชื้อสายเกี่ยวดองกับพวกหอยกาบ(clam) ทึ่ม ๆ แต่มันก็ยังฉลาดกว่าสัตว์มีกระดูกสันหลังบางชนิด ทั้งยัง ตื่นเต้นง่ายกว่าและสายตาก็แหลมคม ดังนั้นเจ้าหนุ่มหมึกตัวนิ่มแสน
ฉลาดก็จะส่งสัญญาณให้แก่ตัวเมียที่หมายปองไว้อย่างกระตือรือร้นสัญญาณของมันนั้นดูแล้วออกจะน่าตกใจทีเดียว เมื่อตัวผู้เกิด “อารมณ์”
(ปกติก็คือทันทีที่มันเห็นตัวเมีย) ร่างสีเทาของมันจะเปลี่ยนเป็นสีลาย ริ้วทันทีทันใด แถมยังมีปุ่มกระสัน ๒ ปุ่มงอกขึ้นบนยอดหัวของมันอีก ด้วย ! ลายริ้วดูเหมือนจะแวววาวขึ้นมาขณะที่มันว่ายตรงไปยังตัวเมียที่
ตัวใหญ่กว่าซึ่งจะต้องมีอันตรายร้ายกาจกว่า พอเข้าไปไกลในระยะเอื้อม ของหนวดอันทรงพลังของตัวเมียนั้น โดยปกติตัวเมียจะยังเฉยรอดูอยู่ ถึงตอนนี้ก็ยังไม่เกิดอะไรขึ้นแต่บางทีตัวผู้ก็รีบร้อนไปหน่อย ถึงตอนนี้มันอาจจะหยุดชะงัก แล้วม้วนหนวดทั้งหมดขึ้น ให้เห็นส่วนล่างของหนวดและปุ่มดูดขนาด มหึมาที่หนวด ๒ เส้นของมัน เป็นการอวดโฉม จําเป็นที่ตัวผู้ต้องอวด คุณสมบัติทางเพศของตนให้ตัวเมียเห็นเพื่อเร้าให้ตัวเมียเกิดอารมณ์เพศแทนที่จะนึกอยากสังหารมันตัวเมียยังไม่มีปฏิกิริยา มันก็เลยยิ่งได้ใจ ถึงเวลาที่จะร่วมเพศแล้ว ตอนนี้แห ตอนนี้แหละที่ยิ่งน่าประหลาดใจ ตัวผู้ไม่มี แต่มันใช้หนวดแทน ในจํานวนหนวด 4 เส้นของมันนั้นมีเส้นหนึ่งแตกต่างจากเส้นอื่น และ หนวดเส้นนี้แหละทําหน้าที่เป็นอวัยวะสืบพันธุ์
ก่อนหน้านี้น้ําเชื้อของมันเก็บรวมไว้ในร่าง แต่ตอนนี้น้ําเชื้อจะถูกแบ่งออกเป็นถุงเล็ก ๆ หลายถุง โดยกรรมวิธีที่สุดแสนจะสับสน เมื่อ เข้าไปอยู่ในร่างของตัวเมีย ถุงจะฉีกขาดและปล่อยน้ําเชื้อออกไป แต่ ปัญหาก็อยู่ที่ว่ามันจะเอาถุงน้ําเชื้อเหล่านี้ใส่เข้าไปในร่างของตัวเมียได้อย่างไรถึงตอนนี้ ตัวผู้ว่ายไปอยู่เหนือตัวเมียแล้วเริ่มโลมเล้าตัวเมียโดยใช้หนวดธรรมดาแตะต้องตัวเมียตรงนั้นนิดตรงนี้หน่อย และลูบหลังตัวเมียอย่างแผ่วเบา ถ้าตัวเมียไม่รังเกียจก็จะยอมให้ตัวผู้นั้นผสมพันธุ์ด้วย ความตื่นเต้นของหมึกคู่นี้ปรากฏให้เห็นในการเปลี่ยนแปลงสีสันสดใส ทั่วร่างมันทั้งสอง แล้วทันใดนั้นตัวผู้จะรีบเอื้อมแหย่หนวดที่ทําหน้าที่ผสมพันธุ์เข้าไปในไซฟอน....คือท่อสําหรับหายใจของตัวเมียนี่คือนาทีวิกฤต เพราะตัวเมียอาจจะตอบโต้ในทางดีหรือร้ายก็ได้ คือถ้าตัวผู้ยังประพฤติตัวดีอยู่ ตัวเมียก็อาจจะนอนสงบ เพียงแต่หายใจ แรงขึ้นในขณะที่ปลายหนวดนั้นแหย่ลึกเข้าไปในช่องใต้หัวใหญ่โตของมัน ชาวฝรั่งเศสเคยรายงานว่า หมึกฝรั่งเศสมักจะนุ่มนวล และตัวผู้จะมีท่า ทีละมุนละไม อย่างไรก็ตาม เมื่อเร็ว ๆ นี้ ผู้สังเกตการณ์คนอื่น ๆ พบ ว่าตัวผู้มักจะซุ่มซ่ามมาก แม้แต่หมึกฝรั่งเศสก็อาจจะไม่ได้เข้าหาตัวเมีย อย่างนุ่มนวลนัก บางคราวมันจะพุ่งพรวดไปหาตัวเมียแล้วตรึงตัวเมียๆลงกับพื้นโดยใช้ใยที่ติดกับหนวดเข้าช่วย นี่ไม่ใช่วิธีการที่ฉลาดนัก เพราะตัวเมียจะสู้ ตอนนี้แหละที่เราจะได้เห็นการผสมพันธุ์ “อันดุเดือด”ตัวผู้จะรู้รสโดยเร็วว่าตัวเมียเป็นคู่ต่อสู้ที่ทรหดยิ่งนัก ขณะที่สู้กันอยู่หนวดที่ทรงพลังของทั้งสองตัวจะพันกันนุงนังและปุ่มดูดของแต่ละหนวดจะดูดกระชากอย่างแรงเอากับเนื้อที่อ่อนนุ่มของกันและกัน ตัวหนึ่งอาจจะใช้หนวดพันรอบท่อไซฟอนของอีกตัว ซึ่งอาจทําให้ตัวนั้นหายใจไม่ออกและตายได้ ทั้งสองอาจจะกัดกันด้วยปากที่คมกริบ การ ผสมพันธุ์อย่างนี้อาจจะดุเดือดมากถึงขนาดที่ว่าหนวดที่เข้าไปในท่อ
ไซฟอนของตัวเมียได้ อาจจะถูกตัดขาดไปจากตัวเลยทีเดียว หลังจาก เหตุการณ์นั้นแล้ว จะเห็นตัวเมียว่ายไปตัวเดียว ทั่วร่างเป็นริ้วรอยน่า กลัวเหมือนย้ําเตือนให้ระลึกถึงการผสมพันธุ์กันครั้งนั้น ในไม่ช้าหนวด ของตัวผู้ที่ขาดจากตัวไปติดอยู่กับตัวเมียก็จะถูกดูดซึมเข้าไปในร่างของตัวเมียจนหมดแต่การผสมพันธุ์ของหมึกก็ใช่ว่าจะดุเดือดรุนแรงเสมอไป ในคู่ที่ ผสมพันธุ์กันอย่างสงบนั้น เมื่อเข้าชิดตัวเมียแล้วตัวผู้จะค่อย ๆ สอด หนวดผสมพันธุ์เข้าไปในร่างตัวเมีย บางครั้งก็ลองสอดเข้าไปครั้งแล้ว ครั้งเล่า จนกระทั่งในที่สุดก็ปล่อยให้หนวดคาอยู่อย่างนั้น โดยปกติตัว เมียจะไม่คัดค้านอะไร แล้วทั้งคู่จะนอนติดกันอยู่เงียบ ๆ อย่างนั้นเป็น เวลาหลายชั่วโมง สิ่งเดียวที่บอกว่าหมึก ๒ ตัวนี้กําลังทําอะไรกันอยู่คือ การหายใจหนัก ๆ ของตัวเมีย บรรดาถุงน้ําเชื้อจะเคลื่อนอย่างช้า ๆ จากที่เก็บที่ใต้หัวโต ๆ ของตัวผู้ผ่านท่อในหนวดของมัน จนกระทั่ง เข้าไปอยู่ในช่องโพรงของตัวเมีย น้ําทะเลในช่องนั้นจะทําให้ถุงน้ําเชื้อๆขาดและปล่อยน้ําเชื้อออกมาระหว่างที่ตัวเมียขับไข่ออกจากรังไข่ ไข่และสเปิร์มจะเข้าผสมกัน และไข่ที่ได้รับการผสมแล้วก็จะถูกขับออกสู่ ท้องทะเล แต่ละฟองจะเริ่มต้นชีวิตตามลําพังอยู่ที่ก้นมหาสมุทร ชีวิตทางเพศของสัตว์ที่น่าทึ่งนี้ยังมีเรื่องที่น่าทึ่งนี้ยังมีเรื่องประหลาดอยู่อีก คือหมึกบางชนิดนั้นตัวผู้มีถุงน้ําเชื้ออยู่ในหนวดผสมพันธุ์ และหนวดนั้นแยก ออกจากร่างตัวผู้ว่ายน้ําไปได้เองเหมือนกับเป็นสัตว์ “อิสระ” ตัวหนึ่ง หนวดนี้สามารถเสาะแสวงหาตัวเมียจนพบแล้วก็เลื้อยเข้าไปในท่อไซฟอนของตัวเมียโดยเอาถุงน้ําเชื้อติดเข้าไปด้วย ก่อนที่จะตายห้อยติดอยู่กับ ร่างของตัวเมีย ทําให้ตัวเมียมองดูเป็น “หมึกเก้าหนวด” ซึ่งทําให้คน ฉงนคิดกันไปต่าง ๆ นานามานานจนกระทั่งรู้จักนิสัยการผสมพันธุ์ของ หมึกดีขึ้น